De Ashton Brothers zijn uniek in Nederland: ze combineren moeiteloos variété vol vakmanschap met hilarisch entertainment. Plus een hoop attributen. Hun nieuwe show heet Brothers. 

‘We kunnen niet zonder elkaar’ 

Dat het aan het eind van de voorstelling een troep is op het podium, is eigenlijk heel normaal. Net als het tellen van de blauwe plekken na afloop. Ashton Brothers Pim Muda, Joost Spijkers en Friso van Vemde halen hun schouders op en lachen erom. Wat in een repetitielokaal begint met het spuien van ideeën en het uitproberen van verschillende spullen, wordt in rap tempo een avondvullende voorstelling vol halsbrekende toeren. Dit keer heet die Brothers, want ‘No man is an island’ – geen mens is een eiland – zoals de Engelse dichter John Donne in 1624 al schreef. Pim Muda: “Wij voelen ons na zo’n 25 jaar samen wel broers, ja. We komen altijd weer bij elkaar uit, ook al doen we dingen apart. Het gedicht gaat erover dat je het niet alleen kunt. Je hebt elkaar nodig. Dat komt in deze show tot uiting hoe wij werken: wij hebben een jongere generatie nodig. Dus zijn we op tournee met Timo Bakker, Guyllaume Wibowo en Niek Takens. Hun talenten vullen de onze aan.” 

Onbevangen blik 

De Ashtons Brothers nemen een bijzondere plek in in het Nederlandse theaterlandschap. De theaterrebellen mixen met flair acrobatiek, slapstick, mime en muziek. En doen daar nog een sausje overheen van goochel- en andere fantasierijke trucs. Ze zijn vindingrijk, uiterst grappig en vaak weet je gewoon niet waar je kijken moet. Hun shows worden in de pers steevast bejubeld, jong en oud is vatbaar voor hun theatermagie. Dat legt de lat hoog voor een nieuwe show. Joost Spijkers: “Tegelijkertijd moeten we juist onze onbevangen blik behouden, anders kunnen we geen nieuwe, rare, gekke acts bedenken. In onze repetitieruimte liggen allerlei spullen die we in de aanloop naar een nieuwe voorstelling weer eens oppakken. Kijken wat er daar nu weer mee uit kunnen halen.” Friso van Vemde: “In die kinderlijke blik zit veel schoonheid. Maar wij houden ook wel van een beetje kattenkwaad. En dus keren in deze show de kleine mannetjes uit eerdere voorstellingen terug, de kwaadaardige kinderen. Dat waren altijd een soort toneelknechtjes, die voor grappige intermezzo’s zorgden. Nu hebben ze meer een functie voor het thema van de show: je moet op zoek naar de naïviteit en oorspronkelijkheid in jezelf.” 

Plastic monster 

Eerdere shows kenden losse verhaallijnen, maar nu ligt er voor het eerst een thema onder de hele voorstelling. Brothers zit dicht op de tijdgeest. De drie mannen maken zich zorgen over wat er om hen heen gebeurt. De maatschappij wordt steeds individualistischer en hoe we met de aarde omgaan is niet langer houdbaar. Ook daar ligt volgens hen de oplossing in het samen doen. Pim: “We moeten onze krachten bundelen. Alleen zo kunnen we iets in beweging zetten. Tegelijkertijd willen we absoluut niet moralistisch zijn. We stellen liever vragen dan dat we de antwoorden geven.” Friso vult aan: “Ja, we nemen een standpunt in zonder partij te kiezen, anti-polariseren eigenlijk. We proberen bepaalde kwesties vanuit een nieuw perspectief te benaderen, zodat je misschien tot nieuwe inzichten komt. Bijvoorbeeld afval en plastic. Dat is een probleem waar we iets mee wilden. Dus zijn we naar buiten gegaan en hebben we allemaal vuil geraapt. Kijken of we daar iets mee konden. Want het is natuurlijk troep, maar tegelijkertijd beeldschoon materiaal voor ons. Daar maken we dan iets bijzonders van, een soort groot monster, wat ook weer heel grappig werkt.” 

Zwitsers uurwerk 

Om de grote hoeveelheid aan spullen, kostuums en instrumenten op tijd op de goede plek te krijgen, wordt er achter de schermen misschien nog wel harder gewerkt dan op het podium. De show vergt de precisie van een Zwitsers uurwerk. Pim lacht: “Onze mede-Ashton Brother Peter heeft onze werkwijze weleens ‘de voorstelling van 10.000 afspraken’ genoemd. Dat is het nu weer.” Friso: “Omdat het zo bewerkelijk is wat we doen, moet het fungeren als een geoliede machine. En iedereen is daarin even belangrijk. Als er één radertje mist, stort alles als een kaartenhuis in elkaar. Als onze toneelmeester Mees het vuur in één scène niet goed blust, kan het theater in de fik vliegen. Of als een andere een touw niet goed vastmaakt, donder ik van zes meter naar beneden. We kunnen gewoon niet zonder elkaar, ook hierin zijn we broers.” 

Universele humor 

De humor in de voorstellingen van de Ashton Brothers is universeel. Iedereen valt als een blok voor de fysieke grappen en grollen, de muzikaliteit en de originele vondsten. Wat is hun geheim? Joost: “Het heeft denk ik met verschillende dingen te maken. Het eerste is: we hebben geen taal. Het is altijd voor iedereen, welke culturele achtergrond je hebt of welke taal je spreekt, maakt niet uit. Je kunt het altijd begrijpen. Het zit hem in onszelf: wij zijn natuurlijk alle drie verschillende karakters, waardoor ook veel mensen bediend worden. De een vindt de ene grap leuker, de ander weer een andere sketch. En het heeft te maken met de kinderlijke verwondering die wij allemaal heel fijn vinden. Het is hele elementaire humor die we bieden.” Friso: “Veel van wat wij maken is clownesk, slapstickachtig, maar het wordt nooit heel plat. Er ligt altijd iets onder, waardoor je kunt meevoelen met ons. Iedereen kan er iets in herkennen.” Joost: “Dat raakt aan de kern van je mens-zijn.” Friso: “Angst, spanning en zenuwen, we hebben er allemaal last van. Humor is dan het allerkrachtigste wapen om de stop eruit te trekken. Even ontladen en opnieuw opladen.” 

Er is hoop 

Humor als wapen tegen de narigheid, humor als medicijn. Niet voor niets heette de show die de Ashton Brothers in de coronatijd speelden A Medicine Show. Friso: “Schoonheid en humor is het belangrijkste wat wij kunnen brengen als kunstenaars. Je ziet het ook aan filmpjes uit de schuilkelders in bijvoorbeeld Oekraïne: mensen zitten er bij elkaar, angstig te wachten, maar er wordt ook gezongen. Zolang iemand zijn stem verheft en een lied begint, of een tekening op de muur maakt, gaat het licht niet uit. Dan is er hoop voor ons allemaal.” 

Brothers, de met 5 sterren bekroonde voorstelling van de Ashton Brothers is in de theaters te zien t/m 29 juni 2024. In seizoen 2024-2025 wordt de tournee hervat. Info: ashtonbrothers.nl.